• Tetun
  • Bahasa Indonesia
  • English
  • Português
  • Login
No Result
View All Result
Media ONE Timor
Sexta-feira, 16 Maiu 2025
  • Veranda
  • Arte
    PR Horta: Pura Giri Natha Taibessi Sei Sai Fatin Turizmu ‘Bali-Dili’

    PR Horta: Pura Giri Natha Taibessi Sei Sai Fatin Turizmu ‘Bali-Dili’

  • Desportu
    MJDAK Sei Aloka U$200,022.55 ba Transmisaun Jogu CPLP

    MJDAK Sei Aloka U$200,022.55 ba Transmisaun Jogu CPLP

    Drag Bike Hamutuk Klase 14 Halai Taru Motor Iha Oekusi

    Drag Bike Hamutuk Klase 14 Halai Taru Motor Iha Oekusi

    Delegasaun Asian Games Na’in 56 Kumprimenta PR Horta

    Delegasaun Asian Games Na’in 56 Kumprimenta PR Horta

    SEJD Atribui Sertifikadu Apresiasaun Ba Media Na’in no Jornalista

    SEJD Atribui Sertifikadu Apresiasaun Ba Media Na’in no Jornalista

  • Edukasaun
    Media 16 Partisipa Formasaun Kona-ba Kuidadu an Iha Espasu Online

    Media 16 Partisipa Formasaun Kona-ba Kuidadu an Iha Espasu Online

    Impaktu Husi Mudansa Klimatika,  Oxfam Apoiu AJTL Hala’o Atividade Jornalistiku

    Impaktu Husi Mudansa Klimatika, Oxfam Apoiu AJTL Hala’o Atividade Jornalistiku

    Antes Ezame Finál, UNTL Fahe Ona Buletin Rejistrasaun

    Antes Ezame Finál, UNTL Fahe Ona Buletin Rejistrasaun

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

  • Ekonomia
    Timoroan 400 Tuir Formasaun Emprendedorizmu

    Timoroan 400 Tuir Formasaun Emprendedorizmu

    Diversifikasaun Ekonomia – Kriasaun Empregu, Prioridade Ba SECoop

    Diversifikasaun Ekonomia – Kriasaun Empregu, Prioridade Ba SECoop

    Pesti Estraga Batar Iha Sakato, SRAPPF RAEOA La Simu Pedidu Eskrita

    Pesti Estraga Batar Iha Sakato, SRAPPF RAEOA La Simu Pedidu Eskrita

    Kontenti Ho Konservasaun Bee, Komunidade Agradese Ba Tilofe

    Kontenti Ho Konservasaun Bee, Komunidade Agradese Ba Tilofe

  • Justisa
    Kontribui Rekonsiliasaun Nasionál, Valoriza Pasadu Moruk Masakre Santa Krus

    Kontribui Rekonsiliasaun Nasionál, Valoriza Pasadu Moruk Masakre Santa Krus

    Kazu Barak Kona-ba Disputa Rai,  Realiza Sensibilizasaun  Dekretu Lei

    Kazu Barak Kona-ba Disputa Rai, Realiza Sensibilizasaun Dekretu Lei

    Ahi Sunu Mutuk Bis  Babadok Express

    Ahi Sunu Mutuk Bis Babadok Express

    APC Rejistu Ahi Han Uma 32, Na’in 2 Kanek-Na’in Ida Lakon Vida

    APC Rejistu Ahi Han Uma 32, Na’in 2 Kanek-Na’in Ida Lakon Vida

  • Mundu
    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    Subida Nível Tasi Halakon Illa Kiik Balun, PM Xanana Husu SIDS Unidu

    Subida Nível Tasi Halakon Illa Kiik Balun, PM Xanana Husu SIDS Unidu

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    PM Xanana Sei Partisipa Simeira ASEAN Iha Melbourne

    PM Xanana Sei Partisipa Simeira ASEAN Iha Melbourne

  • Munisipiu
    KI Realiza Sorumutuk Ho Jornalista Destakadu iha RAEOA

    KI Realiza Sorumutuk Ho Jornalista Destakadu iha RAEOA

    Ahi Han Uma 12 Iha Oekusi no Na’in Rua Kanek

    Ahi Han Uma 12 Iha Oekusi no Na’in Rua Kanek

    Komunidade Iha Munisipiu 7, Kona Dezastre Naturais

    Komunidade Iha Munisipiu 7, Kona Dezastre Naturais

    Sabadu Aleluia Sarani Tenke Halo Reflesaun

    Sabadu Aleluia Sarani Tenke Halo Reflesaun

  • Notisias
    Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    Kareta Tula Papa Fransisco Iha Timor-Leste, Sei Konvoi Husi Lecidere Ba Tasi-tolu

    Kareta Tula Papa Fransisco Iha Timor-Leste, Sei Konvoi Husi Lecidere Ba Tasi-tolu

    Família 385 Afetadu Dezastre Naturais, Na’in Ida Lakon Vida No Na’in Ida Kanek

    Família 385 Afetadu Dezastre Naturais, Na’in Ida Lakon Vida No Na’in Ida Kanek

    Média Plataforma Dijitál 12 Asina Kontratu Públisidade Ho Secoms

    Média Plataforma Dijitál 12 Asina Kontratu Públisidade Ho Secoms

  • Opiniaun
    Gembala Terakhir Di Hari Paskah

    Bibi-Atan Ikus Iha Loron Páskua

    Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    KONFLITU ISRAELO-PALESTINO HUSI PRESPETIVA TIMOR-LESTE NO TIMOR-OAN SIRA

    KONFLITU ISRAELO-PALESTINO HUSI PRESPETIVA TIMOR-LESTE NO TIMOR-OAN SIRA

    Observasaun no Analiza ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 (Setór Agrikultura kontinua la sai Prioridade)

    Observasaun no Analiza ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 (Setór Agrikultura kontinua la sai Prioridade)

  • Politika
    Kansela Konstrusaun Estrada Alas, Juventude no Estudante Lamenta

    Kansela Konstrusaun Estrada Alas, Juventude no Estudante Lamenta

    PR Horta Husu Halo Remodelasaun,  PM Xanana Mantein To’o Tinan 2028

    PR Horta Husu Halo Remodelasaun, PM Xanana Mantein To’o Tinan 2028

    Kestiona Kapasidade Lú Olo-Marii Alkatiri, Militante Fretilin Hato’o Petisaun

    Kestiona Kapasidade Lú Olo-Marii Alkatiri, Militante Fretilin Hato’o Petisaun

    TL Sai  Observador Iha Enkontru Entre Ministru Defeza ASEAN

    TL Sai Observador Iha Enkontru Entre Ministru Defeza ASEAN

  • Saude
    Salvaguarda Ai-moruk no Vasina Krítiku,  Transformasaun Verde Pasífiku Hetan Lansa

    Salvaguarda Ai-moruk no Vasina Krítiku, Transformasaun Verde Pasífiku Hetan Lansa

    Fornese Ai-han Nutritivu,  Hamenus Malnutrisaun

    Fornese Ai-han Nutritivu, Hamenus Malnutrisaun

    Maioria Inan Isin Rua Partus Iha Uma, Komunidade Lamenta Estrada Aat

    Maioria Inan Isin Rua Partus Iha Uma, Komunidade Lamenta Estrada Aat

    Konsulta Popular Lori Marciana  Ba Sofrementu Fiziku

    Konsulta Popular Lori Marciana Ba Sofrementu Fiziku

  • Veranda
  • Arte
    PR Horta: Pura Giri Natha Taibessi Sei Sai Fatin Turizmu ‘Bali-Dili’

    PR Horta: Pura Giri Natha Taibessi Sei Sai Fatin Turizmu ‘Bali-Dili’

  • Desportu
    MJDAK Sei Aloka U$200,022.55 ba Transmisaun Jogu CPLP

    MJDAK Sei Aloka U$200,022.55 ba Transmisaun Jogu CPLP

    Drag Bike Hamutuk Klase 14 Halai Taru Motor Iha Oekusi

    Drag Bike Hamutuk Klase 14 Halai Taru Motor Iha Oekusi

    Delegasaun Asian Games Na’in 56 Kumprimenta PR Horta

    Delegasaun Asian Games Na’in 56 Kumprimenta PR Horta

    SEJD Atribui Sertifikadu Apresiasaun Ba Media Na’in no Jornalista

    SEJD Atribui Sertifikadu Apresiasaun Ba Media Na’in no Jornalista

  • Edukasaun
    Media 16 Partisipa Formasaun Kona-ba Kuidadu an Iha Espasu Online

    Media 16 Partisipa Formasaun Kona-ba Kuidadu an Iha Espasu Online

    Impaktu Husi Mudansa Klimatika,  Oxfam Apoiu AJTL Hala’o Atividade Jornalistiku

    Impaktu Husi Mudansa Klimatika, Oxfam Apoiu AJTL Hala’o Atividade Jornalistiku

    Antes Ezame Finál, UNTL Fahe Ona Buletin Rejistrasaun

    Antes Ezame Finál, UNTL Fahe Ona Buletin Rejistrasaun

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

  • Ekonomia
    Timoroan 400 Tuir Formasaun Emprendedorizmu

    Timoroan 400 Tuir Formasaun Emprendedorizmu

    Diversifikasaun Ekonomia – Kriasaun Empregu, Prioridade Ba SECoop

    Diversifikasaun Ekonomia – Kriasaun Empregu, Prioridade Ba SECoop

    Pesti Estraga Batar Iha Sakato, SRAPPF RAEOA La Simu Pedidu Eskrita

    Pesti Estraga Batar Iha Sakato, SRAPPF RAEOA La Simu Pedidu Eskrita

    Kontenti Ho Konservasaun Bee, Komunidade Agradese Ba Tilofe

    Kontenti Ho Konservasaun Bee, Komunidade Agradese Ba Tilofe

  • Justisa
    Kontribui Rekonsiliasaun Nasionál, Valoriza Pasadu Moruk Masakre Santa Krus

    Kontribui Rekonsiliasaun Nasionál, Valoriza Pasadu Moruk Masakre Santa Krus

    Kazu Barak Kona-ba Disputa Rai,  Realiza Sensibilizasaun  Dekretu Lei

    Kazu Barak Kona-ba Disputa Rai, Realiza Sensibilizasaun Dekretu Lei

    Ahi Sunu Mutuk Bis  Babadok Express

    Ahi Sunu Mutuk Bis Babadok Express

    APC Rejistu Ahi Han Uma 32, Na’in 2 Kanek-Na’in Ida Lakon Vida

    APC Rejistu Ahi Han Uma 32, Na’in 2 Kanek-Na’in Ida Lakon Vida

  • Mundu
    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    Subida Nível Tasi Halakon Illa Kiik Balun, PM Xanana Husu SIDS Unidu

    Subida Nível Tasi Halakon Illa Kiik Balun, PM Xanana Husu SIDS Unidu

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    PM Xanana Sei Partisipa Simeira ASEAN Iha Melbourne

    PM Xanana Sei Partisipa Simeira ASEAN Iha Melbourne

  • Munisipiu
    KI Realiza Sorumutuk Ho Jornalista Destakadu iha RAEOA

    KI Realiza Sorumutuk Ho Jornalista Destakadu iha RAEOA

    Ahi Han Uma 12 Iha Oekusi no Na’in Rua Kanek

    Ahi Han Uma 12 Iha Oekusi no Na’in Rua Kanek

    Komunidade Iha Munisipiu 7, Kona Dezastre Naturais

    Komunidade Iha Munisipiu 7, Kona Dezastre Naturais

    Sabadu Aleluia Sarani Tenke Halo Reflesaun

    Sabadu Aleluia Sarani Tenke Halo Reflesaun

  • Notisias
    Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    Kareta Tula Papa Fransisco Iha Timor-Leste, Sei Konvoi Husi Lecidere Ba Tasi-tolu

    Kareta Tula Papa Fransisco Iha Timor-Leste, Sei Konvoi Husi Lecidere Ba Tasi-tolu

    Família 385 Afetadu Dezastre Naturais, Na’in Ida Lakon Vida No Na’in Ida Kanek

    Família 385 Afetadu Dezastre Naturais, Na’in Ida Lakon Vida No Na’in Ida Kanek

    Média Plataforma Dijitál 12 Asina Kontratu Públisidade Ho Secoms

    Média Plataforma Dijitál 12 Asina Kontratu Públisidade Ho Secoms

  • Opiniaun
    Gembala Terakhir Di Hari Paskah

    Bibi-Atan Ikus Iha Loron Páskua

    Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    KONFLITU ISRAELO-PALESTINO HUSI PRESPETIVA TIMOR-LESTE NO TIMOR-OAN SIRA

    KONFLITU ISRAELO-PALESTINO HUSI PRESPETIVA TIMOR-LESTE NO TIMOR-OAN SIRA

    Observasaun no Analiza ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 (Setór Agrikultura kontinua la sai Prioridade)

    Observasaun no Analiza ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 (Setór Agrikultura kontinua la sai Prioridade)

  • Politika
    Kansela Konstrusaun Estrada Alas, Juventude no Estudante Lamenta

    Kansela Konstrusaun Estrada Alas, Juventude no Estudante Lamenta

    PR Horta Husu Halo Remodelasaun,  PM Xanana Mantein To’o Tinan 2028

    PR Horta Husu Halo Remodelasaun, PM Xanana Mantein To’o Tinan 2028

    Kestiona Kapasidade Lú Olo-Marii Alkatiri, Militante Fretilin Hato’o Petisaun

    Kestiona Kapasidade Lú Olo-Marii Alkatiri, Militante Fretilin Hato’o Petisaun

    TL Sai  Observador Iha Enkontru Entre Ministru Defeza ASEAN

    TL Sai Observador Iha Enkontru Entre Ministru Defeza ASEAN

  • Saude
    Salvaguarda Ai-moruk no Vasina Krítiku,  Transformasaun Verde Pasífiku Hetan Lansa

    Salvaguarda Ai-moruk no Vasina Krítiku, Transformasaun Verde Pasífiku Hetan Lansa

    Fornese Ai-han Nutritivu,  Hamenus Malnutrisaun

    Fornese Ai-han Nutritivu, Hamenus Malnutrisaun

    Maioria Inan Isin Rua Partus Iha Uma, Komunidade Lamenta Estrada Aat

    Maioria Inan Isin Rua Partus Iha Uma, Komunidade Lamenta Estrada Aat

    Konsulta Popular Lori Marciana  Ba Sofrementu Fiziku

    Konsulta Popular Lori Marciana Ba Sofrementu Fiziku

No Result
View All Result
Media ONE Timor
No Result
View All Result
Home Opiniaun

OPINIAUN: HAFOIN ELEISAUN, SAIDA MAK POVU TENKI HALO?

husi Media One Timor
02/07/2023
iha Opiniaun
0
OPINIAUN: HAFOIN ELEISAUN, SAIDA MAK POVU TENKI HALO?

Armindo Moniz Amaral, Alumni Programa Doutoramentu Siensia Direitu Universidade Diponegoro, 2017.

490
SHARES
653
VIEWS
Fahe iha FacebookFahe iha TwitterFahe iha WhatsApp

(Hakerek na’in Armindo Moniz Amaral, Alumni Programa Doutoramentu Siensia Direitu Universidade Diponegoro, 2017)

Dili (www.mediaonetimor.co) – Demokrasia laos de’it mak eleisaun. Maibé envolvimentu públiku (cidadania-red) hodi deside desijaun públiku sira. Tanba, tuir sistema ne’ebé demokrasia oferese, povu mak kaer ukun. No ukun ne’e tenki lori moris di’ak ba ema hotu. La’os grupu elit balu de’it. Tanba ne’e, aplika prinsipiu; sallus populi suprema lex (povu nia moris di’ak mak lei ne’ebé as liu). Signifika, povu nia moris di’ak mak nu’udar sasukat ba desijaun públiku ne’ebé ukun nain sira produz. Maibe, tuir hakerek nain nia observasaun  iha Timor-Leste seidauk to’o iha ne’e. Timor-Leste sei to’o de’it iha demokrasia formál. Uja de’it povu iha kampaña no eleisaun. Eleisaun hotu, demokrasia ‘urusan para elit’.

Iha Timor Leste, povu hola parte ativu iha eleisaun jerál. Iha kampaña, balu tolok trata malu, atu oho malu sal-sala. Maibé dala barak tebes, pratika sira hatudu, hafoin eleitu ba ukun, no ukun nain deside desijaun barak la ho partisipasaun públiku.

Ruang publik tanpa keterlibatan publik (Espasu públiku laoha envolvimentu públiku), nia konsekuensia moruk tebes. Iha nakukun laran, ukun nain eleitu bele produs desijaun barak ne’ebe problematiku ka irasional. Lei ka dekretu lei irasional hirak ne’e mak (temi balu deit): 1) lei mensal pensaun vitalisia ne’ebe distribui riku povu nian ba elit minoria sira to’o mate; 2) Lei Partidu Politiku ne’ebe fo suvensaun ba kadeira ida iha parlamentu Nasional $ 92.000,00 kada tinan. Ho lei ne’e, imi bele kalkuka, se kadeira ida hetan subvensaun $ 92.000,00 kada tinan, maka 65 kadeira membro Parlamentu Nasional X $92.000,00 X tinan 5=… (bele prense mesak); 3) Dekretu Lei Numeru 5/2018 no dekretu lei numeru 6/2018.

Dekretu lei rua ne’e naran la hanesan, maibe nia objetu no objetivu ida deit, fo subvensaun $ 4.00 kada votus ba eleisaun Parlamentar no Eleisaun Prezidensial. Jadi, ita bot ba vota, iha momentu hanesan tenki fo $ 4.00 ba partidu ka ema (kandidatu prezidente) ne’ebe ita bot vota ba. Irasional liu tan, iha artigu 4 hosi dekretu lei rua ne’e aplika retroaktivamente ba eleisaun Parlamentar no Prezidensial 2017.

Iha pratika estadu sira ne’ebe adopta civil law system hanesan Timor Leste, lei ida labele aplika retroativa, tanba kontradis ho prinsipiu non retroative. Ne’e laos asal bandu (non retroaktive) maibe kait malu metin ho prinsipiu legalidade ne’ebe iha sorin balu tenki asegura lex certa (kepastian hukum).

Los duni, iha historia pratika judicial mundial, ba interese justisa, lei bele aplika retroativu, hanesan julgamentu ba konsetor holocaust Adolf Eichmann ne’ebe ikus mai hamosu debate naruk entre Hart no Lonn Fuller kona ba relasaun positivismu direitu no moral. Maibe, dala ida tan, aplika retroativu ba interese justisa laos atu asegura interese elit.

Fila fali ba leten, se demokrasia nia abut mak liafuan demos ne’ebe signifika povu, kontrolu publiku ba poder, maibe tanba sa mak demokrasia iha Timor Leste loron kalan sibuk deit se mak tenki manan no ba ukun estadu ida ne’e (iha deit faze eleisaun). Hau hanoin, demokrasia laos deit manan ka lakon, maibe tanba sa tenki ba ukun no ukun ba se? Tanba ne’e, lolos, hafoin eleisaun povu tenki hamoris partisipasun publiku ne’ebe luan hodi bele asegura misaun demokrasia; ukun ne’e povu nian tenki lori bem komum ba ema hotu.

Hanesan hau temi iha leten. Lolos ne’e, demokrasia laos sekedar eleisaun, maibe keterlibatan warga negara dalam pengamilan keputusan. Hosi definisaun sira ne’ebe iha, hau konkorda ho Johnton; demokratisasi mendalam adalah sebuah proses yang kontinyu untuk membatasi kekuasaan, membangun akuntabilitas dan memperkuat basis sosial politik untuk mendukung reformasi dengan membawa semakin banyak suara dan aspirasi di dalam proses pegambilan keputusan (Johanes Danang Widoyoko: 2016).

Iha Timor Leste, ida hampir la akontese ne’e mak, hafoin eleisaun, la iha prosesu kontinuasaun atu limita poder, la konstrui akuntabilidade no hola parte ativu ba deside desijaun publiku. Toman at ida mak ne’e, ita fo fiar deit ba ema sira ne’ebe mak ukun. Ita hanoin ema sira ne’ebe legalmente povu hili, ema diak, automatikamente produz desijaun ne’ebe pro povu, pro justisa.

Lojika “ema diak” iha politika Timor Leste tenki muda total. Ita labele espera bele hetan lideransa diak hanesan adeptus Indonesia ne’ebe asosia Jokowi ho termu “orang baik”. Iha estadu demokratiku, la iha orang baik! Povu mak tenki produz lideransa diak ho kontrolu ne’ebe massimu (ketat) ba poder eleitu. Ho ida ne’e, laos ona ukun nain mak lidera povu, maibe povu mak lidera ukun nain ne’ebe eleitu hodi deside desizaun ba povu maioria nia interese.

Iha kontekstu Estadu Demokrasi, tanba sa povu tenki partisipa massimu hodi deside deisjaun politika ida? Nusa la fo fiar deit ba ukun nain sira ne’ebe mak povu hili ona? Ba ida ne’e, filosofia demokrasia hamrik iha asumsia ida katak poder laos objetu lulik (bukan objek suci), maibe objetu ne’ebe korruptu. Tanba ne’e, maski direitu (hukum) konsidera prinsipiu presumption of innocence iha prosesu judiciaria, kontrolu sosial ba ukun nain no poder tenki mai ho presumption of corruptibility. Korruptu sai hanesan kareter ba ukun nain no poder, tanba ne’e, la iha kontrolu bele mosu korruptu ida absolutu.

Konstituisaun fo dalan, filozofikamente la sala, maibe tanba sa mak partisipasaun publiku ne’ebe luan ba desijaun publiku sira iha Timor Leste nakdasak hela? Tuir hau, iha kauza tolu mak teri netik dalan ba partisipasaun publiku ne’ebe luan ba desijaun publiku sira iha Timor Leste; 1) Paternalizasaun;2) Sakralizasaun; 3) Lingua Portugues.

Tanba ne’e, ba interese demokrasia, tenki halo desakralizasaun ba poder. Iha estadu demokratiku, poder la mai hosi forsa supra natural, maibe mai hosi povu. Ema sira ne’e povu mak hili ba ukun laos natureza mak oferese ka Maromak mak delega mai. Terbukti, povu la hili, sira la ukun no rai la naben. Tanba ne’e, labele inventa sasan.

Daruak, depaternalizasaun. Tenki hamos konsiderasaun (anggapan) ida katak mahukun ne’e xefe da familia ne’ebe domin nain, tanba ne’e, sei servisu no halo buat hotu ba deit oan sira nia interese. Oan sira fiar deit, sa desijaun mak aman foti ba interese oan nia diak, pokoknya terserah bapak. Anologia ida ne’e yang jelas keliru ho nia konsekuensia moruk tebes. Mahukun ne’e mahukun, aman ne’e aman, labele kahur sasan. Tanba ne’e, tenki iha depaternalizasaun ba poder. Labele konsidera mahukun seakan-akan iha karater aman, maibe tenki konsidera hanesan ema ne’ebe iha potensia abuzu poder, ne’ebe la vijilia bele to’o faze ida grave liu koruptu absolutu (Ignas Kleden, 2004).

Datoluk, lingua Portuguesa hanesan obstakulu bot ba partisipasaun publiku ne’ebe luan ba desijaun politika sira iha Timor Leste. Tanba sa mak tenki uja lingua Portugues hodi deside desizaun publiku tomak? Nusa la hakerek deit ho tetun mak traduz fali ba Portugues. Apakah povu maioria hatene lingua Portugues? Ne’e laos kestaun historia ka relijiaun tanba ne’e o tenki baper (bawa perasaan), maibe ne’e problema partisipasaun povu ba desijaun publiku. Oinsa povu bele partisipa se lingua ne’ebe ukun nain uja hodi deside desijaun publiku, povu la komprende. Se ita nafatin mantein, deside desijaun ho lian ida ne’ebe povu la komprende, korupsaun legal sei buras iha Timor Leste, povu sei terus naruk. Ne’e, bulak! (Asesu Youtube/Facebook https://www.facebook.com/Media1Timor Media ONE Timor)

Tags: demokrasiaukontinuasaunsistema
Media One Timor

Media One Timor

Related Posts

Osan Juta U$40 Lakon, PM Xanana Kestiona VIII Governu

Osan Juta U$40 Lakon, PM Xanana Kestiona VIII Governu

husi Suzana Cardoso
01/02/2024
0
752

(Reportajen Estajiada Media ONE Timor Iria Da Cunha) Oecusse (www.mediaonetimor.co) – Osan povu Timor-Leste (TL) nian ne’ebé VIII Governu Konstituisional...

Faillansu Polítika Públika, Sistema Saúde Paralizadu

Faillansu Polítika Públika, Sistema Saúde Paralizadu

husi Suzana Cardoso
16/01/2024
0
73

(Reportajen Jornalista Estajiadu Juviano de Jesus)  Dili (www.mediaonetimor.co) – Hafoin Timor-Leste (TL) ukun an, problema boot liu hodi bolu atensaun...

Next Post
Estratejia Xefe Estadu Konsege Hadame Xanana-Taur

Estratejia Xefe Estadu Konsege Hadame Xanana-Taur

Ita nia komentariu konaba post ne'e.

TRENDING.

  • PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    26 shares
    Share 10 Tweet 7
  • Igreja Katolika Bandu Rei Statua, TL Lasimu Sidadaun Nasaun Afeitadu Covid-19

    5 shares
    Share 2 Tweet 1
  • Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    50 shares
    Share 20 Tweet 13
  • Timor Oan 4,660 Ba Servisu Ona Iha Rai Liur

    152 shares
    Share 61 Tweet 38
  • Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    51 shares
    Share 20 Tweet 13
Maiu 2025
S T Q Q S S D
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031  
« Abr    
Media ONE Timor

Ave Nicolao Lobato, Fatuhada, Dili, Timor-Leste

  • About us
  • Contact
  • Redasaun

© 2022 - All Rights Reserved. Media One Timor - Hosted by Kalohan.NET.

No Result
View All Result
  • Veranda
  • Arte
  • Desportu
  • Edukasaun
  • Ekonomia
  • Justisa
  • Mundu
  • Munisipiu
  • Notisias
  • Opiniaun
  • Politika
  • Saude

© 2022 - All Rights Reserved. Media One Timor - Hosted by Kalohan.NET.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In