(Reportajen Jaime Salsinha/Editora Suzana Cardoso)
LIKISA (Media ONE Timor) — Atu hasa’e kapasidade membru Joventude Hadomi Natureza (JHN) para promove turizmu komunitariu, maka membru JHN tenke treinu extreme flying fox, nune’e sira bele aprende atu salva ema.
“Atividade extra ida ne’e ami husi Juventude Hadomi Natureza maka hala’o para oinsá atu estuda liu ba vertikal risku nian. Liliu treinu membru sira ne’ebé mak atu sa’e foho para hatene salva aan no ema seluk hosi perigu laran.”
Lia hirak ne’e hato’o husi Formadór JHN João da Costa Freitas ba Media ONE Timor iha fatin treinamentu, Terleu, Munisípiu Liqiusa, Tersa, (05/07/2022).
Formadór João ne’e esplika liutan, programa turizmu ho naran flying fox ne’e nu’udar JHN nia atividade ne’ebé la’o besik tinan rua ona. Daudaun ne’e kontinua nafatin hodi promove fatin turizmu komunitariu sira. Nune’e, fatin turizmu hirak ne’e bele hetan vizita.
Katak João, membru sira tenki treinadu. Tanba treinu ne’e atu promove programa turizmu ho naran flying fox ne’ebé parte ida hosi programa JHN nian iha komunidade sira. Liliu ba foinsa’e sira no hirak ne’ebé hakarak haree fatin turizmu extreme nian. Maka membru sira tenke aprende atu salva ema seluk.
Nu’udar atividade extra ordinariu katak João, Flying fox sira tenki hatene tékniku vertikal risku nian hodi hatene muda no salva aan ho lalais iha tali leten hosi risku ka perigu nia laran.
Nune’e treinadu flying fox tenki hatene iha abilidade atu utilizar ekipamentu mak hanesan; tali biasa (karamantel), pole tadam carabiner ho estikadór, sasan, hirak ne’e hodi salva ema nia vida bainhira viajen iha rai naruk no moos atua asesu ba fatin ida no fatin seluk.
Ekipamentu hirak ne’e katak João, bainhira instala tenke liuhosi ema profisionál. Tanba kuandu sala monta bele fó ameasa ba ema nia fiziku ka bele hetan asidente.
“Atividade ne’e extreme. Nune’e, presiza iha ekipa atu fó salvasaun. Aliende, tenki hatene transfere ema hosi fatin ida ba fatin seluk iha risku nia laran,” rekuñese João hodi hatutan.
Nune’e, membru JHN hasa’e kapasidade membru sira. Liliu ba Flying fox no vertika reskiu no fatin turizmu Flying fox ba ema hotu. Atu nune’e sira bele vizita fatin sira iha tempu ne’ebé livre.
Durante ne’e hasoru difikuldade menus tali. Entaum tenki uza hamutuk de’it iha eventu sa’e foho no tama fatuk kuak, Difikuldade seluk mak bainhira fó koñeseimentu ba komunidade sira dala ruma sira sei tauk no fatin dook husi estrada.
Maibé tuir planu hateten João, iha futuru sei la’o ho jogu seluk. Labele Flying fox de’it. Maka presiza instala tan programa seluk iha área rurál sira hodi atrai turista sira.
“Fatin iha Borau ne’e laletek fali. Ema atu sa’e ba leten mós tenke la’o ain kuaze 15 minutus mak to’o fatin refere. No fatin ne’ebé sira utiliza mak Tibar, Borau sede suku nian. Iha Debu nia leten tanba fatin sira ne’e kapás no furak,” katak João.
Husi fatin hirak ne’e bele dezenvolve sai hanesan turismu komunitariu, karik hanoin ba oin husi JHN nian hakarak promove turizmu komunitariu liga liu ba programa dezenvolvimentu rurál iha area refere.(Asesu Yuotobe/Facebook https://www.facebook.com/Media1Timor Media One Timor)
Ita nia komentariu konaba post ne'e.