• Tetun
  • Bahasa Indonesia
  • English
  • Português
  • Login
No Result
View All Result
Media ONE Timor
Sexta-feira, 23 Maiu 2025
  • Veranda
  • Arte
    PR Horta: Pura Giri Natha Taibessi Sei Sai Fatin Turizmu ‘Bali-Dili’

    PR Horta: Pura Giri Natha Taibessi Sei Sai Fatin Turizmu ‘Bali-Dili’

  • Desportu
    MJDAK Sei Aloka U$200,022.55 ba Transmisaun Jogu CPLP

    MJDAK Sei Aloka U$200,022.55 ba Transmisaun Jogu CPLP

    Drag Bike Hamutuk Klase 14 Halai Taru Motor Iha Oekusi

    Drag Bike Hamutuk Klase 14 Halai Taru Motor Iha Oekusi

    Delegasaun Asian Games Na’in 56 Kumprimenta PR Horta

    Delegasaun Asian Games Na’in 56 Kumprimenta PR Horta

    SEJD Atribui Sertifikadu Apresiasaun Ba Media Na’in no Jornalista

    SEJD Atribui Sertifikadu Apresiasaun Ba Media Na’in no Jornalista

  • Edukasaun
    Media 16 Partisipa Formasaun Kona-ba Kuidadu an Iha Espasu Online

    Media 16 Partisipa Formasaun Kona-ba Kuidadu an Iha Espasu Online

    Impaktu Husi Mudansa Klimatika,  Oxfam Apoiu AJTL Hala’o Atividade Jornalistiku

    Impaktu Husi Mudansa Klimatika, Oxfam Apoiu AJTL Hala’o Atividade Jornalistiku

    Antes Ezame Finál, UNTL Fahe Ona Buletin Rejistrasaun

    Antes Ezame Finál, UNTL Fahe Ona Buletin Rejistrasaun

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

  • Ekonomia
    Timoroan 400 Tuir Formasaun Emprendedorizmu

    Timoroan 400 Tuir Formasaun Emprendedorizmu

    Diversifikasaun Ekonomia – Kriasaun Empregu, Prioridade Ba SECoop

    Diversifikasaun Ekonomia – Kriasaun Empregu, Prioridade Ba SECoop

    Pesti Estraga Batar Iha Sakato, SRAPPF RAEOA La Simu Pedidu Eskrita

    Pesti Estraga Batar Iha Sakato, SRAPPF RAEOA La Simu Pedidu Eskrita

    Kontenti Ho Konservasaun Bee, Komunidade Agradese Ba Tilofe

    Kontenti Ho Konservasaun Bee, Komunidade Agradese Ba Tilofe

  • Justisa
    Kontribui Rekonsiliasaun Nasionál, Valoriza Pasadu Moruk Masakre Santa Krus

    Kontribui Rekonsiliasaun Nasionál, Valoriza Pasadu Moruk Masakre Santa Krus

    Kazu Barak Kona-ba Disputa Rai,  Realiza Sensibilizasaun  Dekretu Lei

    Kazu Barak Kona-ba Disputa Rai, Realiza Sensibilizasaun Dekretu Lei

    Ahi Sunu Mutuk Bis  Babadok Express

    Ahi Sunu Mutuk Bis Babadok Express

    APC Rejistu Ahi Han Uma 32, Na’in 2 Kanek-Na’in Ida Lakon Vida

    APC Rejistu Ahi Han Uma 32, Na’in 2 Kanek-Na’in Ida Lakon Vida

  • Mundu
    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    Subida Nível Tasi Halakon Illa Kiik Balun, PM Xanana Husu SIDS Unidu

    Subida Nível Tasi Halakon Illa Kiik Balun, PM Xanana Husu SIDS Unidu

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    PM Xanana Sei Partisipa Simeira ASEAN Iha Melbourne

    PM Xanana Sei Partisipa Simeira ASEAN Iha Melbourne

  • Munisipiu
    KI Realiza Sorumutuk Ho Jornalista Destakadu iha RAEOA

    KI Realiza Sorumutuk Ho Jornalista Destakadu iha RAEOA

    Ahi Han Uma 12 Iha Oekusi no Na’in Rua Kanek

    Ahi Han Uma 12 Iha Oekusi no Na’in Rua Kanek

    Komunidade Iha Munisipiu 7, Kona Dezastre Naturais

    Komunidade Iha Munisipiu 7, Kona Dezastre Naturais

    Sabadu Aleluia Sarani Tenke Halo Reflesaun

    Sabadu Aleluia Sarani Tenke Halo Reflesaun

  • Notisias
    Nasaun 50 Partisipa Seminariu ONU C24 Iha Timor-Leste

    Nasaun 50 Partisipa Seminariu ONU C24 Iha Timor-Leste

    “Obrigadu Maun Boot Xanana”, Mensajen Ikus Hosi Amu Maubere

    “Obrigadu Maun Boot Xanana”, Mensajen Ikus Hosi Amu Maubere

    Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    Kareta Tula Papa Fransisco Iha Timor-Leste, Sei Konvoi Husi Lecidere Ba Tasi-tolu

    Kareta Tula Papa Fransisco Iha Timor-Leste, Sei Konvoi Husi Lecidere Ba Tasi-tolu

  • Opiniaun
    Gembala Terakhir Di Hari Paskah

    Bibi-Atan Ikus Iha Loron Páskua

    Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    KONFLITU ISRAELO-PALESTINO HUSI PRESPETIVA TIMOR-LESTE NO TIMOR-OAN SIRA

    KONFLITU ISRAELO-PALESTINO HUSI PRESPETIVA TIMOR-LESTE NO TIMOR-OAN SIRA

    Observasaun no Analiza ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 (Setór Agrikultura kontinua la sai Prioridade)

    Observasaun no Analiza ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 (Setór Agrikultura kontinua la sai Prioridade)

  • Politika
    Kansela Konstrusaun Estrada Alas, Juventude no Estudante Lamenta

    Kansela Konstrusaun Estrada Alas, Juventude no Estudante Lamenta

    PR Horta Husu Halo Remodelasaun,  PM Xanana Mantein To’o Tinan 2028

    PR Horta Husu Halo Remodelasaun, PM Xanana Mantein To’o Tinan 2028

    Kestiona Kapasidade Lú Olo-Marii Alkatiri, Militante Fretilin Hato’o Petisaun

    Kestiona Kapasidade Lú Olo-Marii Alkatiri, Militante Fretilin Hato’o Petisaun

    TL Sai  Observador Iha Enkontru Entre Ministru Defeza ASEAN

    TL Sai Observador Iha Enkontru Entre Ministru Defeza ASEAN

  • Saude
    Salvaguarda Ai-moruk no Vasina Krítiku,  Transformasaun Verde Pasífiku Hetan Lansa

    Salvaguarda Ai-moruk no Vasina Krítiku, Transformasaun Verde Pasífiku Hetan Lansa

    Fornese Ai-han Nutritivu,  Hamenus Malnutrisaun

    Fornese Ai-han Nutritivu, Hamenus Malnutrisaun

    Maioria Inan Isin Rua Partus Iha Uma, Komunidade Lamenta Estrada Aat

    Maioria Inan Isin Rua Partus Iha Uma, Komunidade Lamenta Estrada Aat

    Konsulta Popular Lori Marciana  Ba Sofrementu Fiziku

    Konsulta Popular Lori Marciana Ba Sofrementu Fiziku

  • Veranda
  • Arte
    PR Horta: Pura Giri Natha Taibessi Sei Sai Fatin Turizmu ‘Bali-Dili’

    PR Horta: Pura Giri Natha Taibessi Sei Sai Fatin Turizmu ‘Bali-Dili’

  • Desportu
    MJDAK Sei Aloka U$200,022.55 ba Transmisaun Jogu CPLP

    MJDAK Sei Aloka U$200,022.55 ba Transmisaun Jogu CPLP

    Drag Bike Hamutuk Klase 14 Halai Taru Motor Iha Oekusi

    Drag Bike Hamutuk Klase 14 Halai Taru Motor Iha Oekusi

    Delegasaun Asian Games Na’in 56 Kumprimenta PR Horta

    Delegasaun Asian Games Na’in 56 Kumprimenta PR Horta

    SEJD Atribui Sertifikadu Apresiasaun Ba Media Na’in no Jornalista

    SEJD Atribui Sertifikadu Apresiasaun Ba Media Na’in no Jornalista

  • Edukasaun
    Media 16 Partisipa Formasaun Kona-ba Kuidadu an Iha Espasu Online

    Media 16 Partisipa Formasaun Kona-ba Kuidadu an Iha Espasu Online

    Impaktu Husi Mudansa Klimatika,  Oxfam Apoiu AJTL Hala’o Atividade Jornalistiku

    Impaktu Husi Mudansa Klimatika, Oxfam Apoiu AJTL Hala’o Atividade Jornalistiku

    Antes Ezame Finál, UNTL Fahe Ona Buletin Rejistrasaun

    Antes Ezame Finál, UNTL Fahe Ona Buletin Rejistrasaun

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

  • Ekonomia
    Timoroan 400 Tuir Formasaun Emprendedorizmu

    Timoroan 400 Tuir Formasaun Emprendedorizmu

    Diversifikasaun Ekonomia – Kriasaun Empregu, Prioridade Ba SECoop

    Diversifikasaun Ekonomia – Kriasaun Empregu, Prioridade Ba SECoop

    Pesti Estraga Batar Iha Sakato, SRAPPF RAEOA La Simu Pedidu Eskrita

    Pesti Estraga Batar Iha Sakato, SRAPPF RAEOA La Simu Pedidu Eskrita

    Kontenti Ho Konservasaun Bee, Komunidade Agradese Ba Tilofe

    Kontenti Ho Konservasaun Bee, Komunidade Agradese Ba Tilofe

  • Justisa
    Kontribui Rekonsiliasaun Nasionál, Valoriza Pasadu Moruk Masakre Santa Krus

    Kontribui Rekonsiliasaun Nasionál, Valoriza Pasadu Moruk Masakre Santa Krus

    Kazu Barak Kona-ba Disputa Rai,  Realiza Sensibilizasaun  Dekretu Lei

    Kazu Barak Kona-ba Disputa Rai, Realiza Sensibilizasaun Dekretu Lei

    Ahi Sunu Mutuk Bis  Babadok Express

    Ahi Sunu Mutuk Bis Babadok Express

    APC Rejistu Ahi Han Uma 32, Na’in 2 Kanek-Na’in Ida Lakon Vida

    APC Rejistu Ahi Han Uma 32, Na’in 2 Kanek-Na’in Ida Lakon Vida

  • Mundu
    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    PR Ramos Horta-PM Xanana Kumprimenta Sultan Hassanal Liu Husi Secoms

    Subida Nível Tasi Halakon Illa Kiik Balun, PM Xanana Husu SIDS Unidu

    Subida Nível Tasi Halakon Illa Kiik Balun, PM Xanana Husu SIDS Unidu

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    Reinu Unido Sei Loke Embaixada Britanika Permanente

    PM Xanana Sei Partisipa Simeira ASEAN Iha Melbourne

    PM Xanana Sei Partisipa Simeira ASEAN Iha Melbourne

  • Munisipiu
    KI Realiza Sorumutuk Ho Jornalista Destakadu iha RAEOA

    KI Realiza Sorumutuk Ho Jornalista Destakadu iha RAEOA

    Ahi Han Uma 12 Iha Oekusi no Na’in Rua Kanek

    Ahi Han Uma 12 Iha Oekusi no Na’in Rua Kanek

    Komunidade Iha Munisipiu 7, Kona Dezastre Naturais

    Komunidade Iha Munisipiu 7, Kona Dezastre Naturais

    Sabadu Aleluia Sarani Tenke Halo Reflesaun

    Sabadu Aleluia Sarani Tenke Halo Reflesaun

  • Notisias
    Nasaun 50 Partisipa Seminariu ONU C24 Iha Timor-Leste

    Nasaun 50 Partisipa Seminariu ONU C24 Iha Timor-Leste

    “Obrigadu Maun Boot Xanana”, Mensajen Ikus Hosi Amu Maubere

    “Obrigadu Maun Boot Xanana”, Mensajen Ikus Hosi Amu Maubere

    Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    Kareta Tula Papa Fransisco Iha Timor-Leste, Sei Konvoi Husi Lecidere Ba Tasi-tolu

    Kareta Tula Papa Fransisco Iha Timor-Leste, Sei Konvoi Husi Lecidere Ba Tasi-tolu

  • Opiniaun
    Gembala Terakhir Di Hari Paskah

    Bibi-Atan Ikus Iha Loron Páskua

    Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    KONFLITU ISRAELO-PALESTINO HUSI PRESPETIVA TIMOR-LESTE NO TIMOR-OAN SIRA

    KONFLITU ISRAELO-PALESTINO HUSI PRESPETIVA TIMOR-LESTE NO TIMOR-OAN SIRA

    Observasaun no Analiza ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 (Setór Agrikultura kontinua la sai Prioridade)

    Observasaun no Analiza ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 (Setór Agrikultura kontinua la sai Prioridade)

  • Politika
    Kansela Konstrusaun Estrada Alas, Juventude no Estudante Lamenta

    Kansela Konstrusaun Estrada Alas, Juventude no Estudante Lamenta

    PR Horta Husu Halo Remodelasaun,  PM Xanana Mantein To’o Tinan 2028

    PR Horta Husu Halo Remodelasaun, PM Xanana Mantein To’o Tinan 2028

    Kestiona Kapasidade Lú Olo-Marii Alkatiri, Militante Fretilin Hato’o Petisaun

    Kestiona Kapasidade Lú Olo-Marii Alkatiri, Militante Fretilin Hato’o Petisaun

    TL Sai  Observador Iha Enkontru Entre Ministru Defeza ASEAN

    TL Sai Observador Iha Enkontru Entre Ministru Defeza ASEAN

  • Saude
    Salvaguarda Ai-moruk no Vasina Krítiku,  Transformasaun Verde Pasífiku Hetan Lansa

    Salvaguarda Ai-moruk no Vasina Krítiku, Transformasaun Verde Pasífiku Hetan Lansa

    Fornese Ai-han Nutritivu,  Hamenus Malnutrisaun

    Fornese Ai-han Nutritivu, Hamenus Malnutrisaun

    Maioria Inan Isin Rua Partus Iha Uma, Komunidade Lamenta Estrada Aat

    Maioria Inan Isin Rua Partus Iha Uma, Komunidade Lamenta Estrada Aat

    Konsulta Popular Lori Marciana  Ba Sofrementu Fiziku

    Konsulta Popular Lori Marciana Ba Sofrementu Fiziku

No Result
View All Result
Media ONE Timor
No Result
View All Result
Home Opiniaun

Serake Parlamentu Nasional Nu’udar “Reinu” Ketak iha RDTL?

husi Media One Timor
16/11/2022
iha Opiniaun
0
Serake Parlamentu Nasional Nu’udar “Reinu” Ketak iha RDTL?

Diretór AJAR, José Luis Oliveira

43
SHARES
57
VIEWS
Fahe iha FacebookFahe iha TwitterFahe iha WhatsApp

(Hakerek Na’in  Jose Luis de Oliveira atuál Diretor AJAR-Asia Justice and Rights)

Manifestasaun jovens estudante sira iha Parlamentu Nasional agora dadauk nudar “a luta continua” ida desde 2007 bainhira indisius ba surgimento klase borguezia hahu mosu liu husi Lei Pensaun Vitalisia ba Ex-Titular Orgaun Soberania, no tuir fali iha tinan 2008 politika sosa kareta luxu ba Parlamentu Nasional no ex-deputadu sira.

Lee Notísia Relevante: Insulta Orgaun Soberania PPN Aniceto Lamenta Manifestante AMN

Kuaze regularmnente estudante sira halo manifestasaun ba asuntu rua ne’e, no manifestasaun ne’e husi estudante ne’ebe foun – laos tuan sira. Manifestasaun hodi protestu politika sosa kareta luxu ba deputadu nomos ex-deputadu sira – nune’e mos pensaun vitalisia, laos halao husi grupu estudante universitariu permanente ida, maibe hatutan tuir husi grupu jovens sira foun. Katak luta ba “abaixu klase borguezia” ne’e laos halao husi autor hanesan ne’ebe apodera tiha luta ne’e, maibe sai tiha “a luta continua” husi jovens sira – bainhira klase borguezia ne’e kontinua permanece. Deputadu “Abono” ne’ebe akuza kolega Sisto dos Santos mak organiza manifestasaun agora ne’e “salah alamat” ka arbiru deit.

Lee Notísia Relevante: PPN Aniceito Aseita Hapara Sosa Kareta-Laptop

Sisto dos Santos nudar “veteranu” ida duni ba manifestasaun sira kontra politika sosa kareta luxu no pensaun vitalisia, nia partisipa iha manifestasaun iha 2008 – 2009 no hetan kaptura dala-hirak. Agora nia la involve iha manifestasaun sira hanesan desde tinan 10-resin ona. Manifestasaun sira ne’ebe halao ne’e husi jovens foin sai sira, ne’ebe karik iha 2008 sira foin mak tinan 8 – 10. Diferente ho Manifestasaun 12 Novembru 1991 – ne’ebe grupu “Jovens-katuas” ida mak kontinua apodera patrimoniu istoriku nasaun ne’e no kontinua domina nafatin iha palku politika em-nome-de joventude.

Tanba-sa mak Jovens sira protesta politika sosa kareta luxu?

Karik husi prespetiva ekonomista makro, montante osan ne’ebe governu aloka ba sosa luxu ba deputadu nomos ex-deputadu sira la boot, ka tuir Vise Presidente PN Sr. Luis Roberto katak la afeta dezenvolvimentu nasional. Klaru osan ba kareta luxu ne’e la boot, maibe efeitu husi politika ne’e mak boot, hanesan “bola salju”. Katak hahu ho kiik maibe tuir fali mai sei sai boot no boot liu tan hodi lulun nasaun ne’e sai bankarota.

Lee Notísia Relevante : Sosa Kareta-Laptop Ba PN Laiha Impaktu, AMN Rejeita

Kareta luxu nudar simbol deit husi “Politika Orientasaun ba Klase Borguezia”. Bainhira ema ruma sae no tuur iha kareta luxu ne’ebe ninia sistema suspensi halo ema senti konfortavel no la senti nakdoko ho estrada koak (povu nian terus), tuur hakmatek no kontenti iha kareta laran ho vidru metan halo tiha sira-nian matan malahok ba realidade iha kareta liur.

Kareta luxu refleta deit regalias sira ne’ebe deputadu, ministro no ex-titular orgaun soberania sira goza ho kustu povu nian (osan povu nian), enkuantu povu ne’ebe nudar “Nain ba Poder” ne’e moris kiak mizeravel – susar atu hetan rendimentu, edukasaun sabraut hela, servisu ospital minimu no aimoruk susar, traballador sira ho salariu minimu, produtu la folin, dezempregu, nsst.

Enkuantu iha “Politika Kareta Luxu” ne’e, titular no ex-titular sira goza seguransa ba salariu no pensaun estavel/boot, no subsidiu oin-oin hanesan pulsa telephone USD 250/fulan (lahatene hodi telfone saida deit, agora ema uza pulsa internet bele telfone baratu), subsidiu ba mina kareta ne’ebe foin dadauk ne’e hasai tiha ona tan, subsidiu ba uma (hela uma rasik mos hetan subsidiu USD 500/fulan), subsidiu ba tratamentu saude iha estranjeiru ne’ebe aumenta tiha osan husi USD 7.500/tinan, no subvensaun publiku ba Asentu Parlamentar (kadeira deputadu) ne’ebe tinan ida USD 95.000/kada deputadu ka maizumenus kada fulan USD 7.900/deputadu. Seidauk tan Parlamentu Nasional halo regras espesial ida ba Perdiem deputadu sira ba halao viajen trabalho ho klase luxu, kada viajen ba loron ida simu perdiem ho klase luxu USD 80/loron/deputadu (funsionariu baibain USD 40, no nivel direitor USD 60). Perdiem ne’e atu sustenta hahan no hemu durante halao servisu iha fora-de Dili, sira halo fali hanesan deputadu sira nian kabun mos iha klase luxu, tenki han aihan ne’ebe luxu.

Buat hirak ne’e hotu mak hatudu katak “Kareta Luxu ne’e nudar sombol klase Borgueza”, tanba “a pratica é o criterio da verdade” (deputadu sira-nian pratíka ne’e mak nudar kriterio husi borguezia).

Konsekuensia husi moris Luxu ne’e sei hamate sensibilidade ba povu nian moris no hafraku knaar deputadu sira-nian rasik. Bainhira ema moris luxu, lakon sentimentu ba moris susar no kiak, no ne’e refleta husi lalaok politika deputadu sira ne’ebe hadook a’an husi povu. “Suisidiu klas” ne’ebe uluk Fretilin hanorin iha tinan 1974 lakon tiha deit ona, nune bainhira temi “Maubere ain-tanan” nudar slogan deit ona, tanba “elite politiku sira” tauk lao ho ain-tanan tanba la tahan moras. Semana-semana deputadu sira foti osan perdiem no osan mina hodi sae kareta luxu dehan atu ba fiskalizasaun ka halo kontaktu ho eleitores sira, afinal ba fali asuntu particular no partidariu – laos asuntu publiku.

Nune’e mak halo poder fiskalizasaun – ne’ebe tuir loloos bele hetan reseiu (respeitu ka obdese) husi parte Governu no ajente estado sira, maibe sai fali “eventu turismu deit”, tanba ba vizita haree tun-sae, fila mai koalia arbiru deit iha plenaria, nune’e laiha efeitu pozitivu ruma ba hadia Boa Governasaun. Tanba ne’e maki ta haree tendensia ba korupsaun iha governu buras liu, no la tauk liu ba fiskalizasaun parlamentu ka tantu intervensaun CAC. Ema dehan, “Naok la mate, naok tiha deit. Aban-bainrua nasaun ne’e bankarota, husik ba, ne’e bei-oan sira nian problema”.

Evidensia seluk ne’ebe ho “estatutu Kareta Luxu” ne’e halo produtividade deputadu sira ba halo lei ba interese povu menus liu. Durante periudu lejislatura ikus-ikus ne’e, lei sira ne’ebe Parlamentu halo ba interese povu bele sura ho liman fuan deit.

Partikularmente ba asuntu pensaun no kareta, deputadu sira iha Parlamentu Naional ne’e hatur fali sira-nian a’an hanesan “Reinu” (kerajaan) ketak ida husi RDTL. Deputadu sira ignora tiha prinsipiu ne’ebe konsagra iha Artigu 16 CRDTL, katak ema hotu iha lei nian oin hanesan. Deputadu sira halo tiha lei, maibe lakohi kumpri lei nebe sira halo, hanesan fali sira mak “Lei nian nain”, nune halo lei ba ema seluk mak kumpri. Ita-nian nasaun iha ona Lei Seguransa Sosial ne’ebe eziste rejime pensaun rua, ida mak pensaun kontributivu no seluk mak naun-kontributivu (veteranu, faluk, defisiente sira). Ema hotu ne’ebe sei iha forsa ba servisu, tenki submete ba rejime Pensaun Kontributivu. Katak pensaun ne’ebe ema ida sei simu bainhira nia tama ona ba idade reforma ne’e, mai husi kontribuisaun fulan-fulan husi funsionariu ne’e rasik. Funsionariu publiku (inklui politiku sira) no funsionariu partikular sira hotu obdese no partisipa ona iha rejime kontibutivu, maibe deputadu sira ignora atu integra-a’an ba rejime ne’e, hakarak nafatin espesial iha “Rejime Pensaun Vitalisia”.

Nune’e mos, ita-nian Estado iha ona lei ne’ebe regula patriomonio kareta estado – inklui alienasaun (leilaun) ba patrimoniu kareta estado. Iha lei ne’e regula kareta sira ne’ebe sosa ho osan povu nian tenki tuir regras bainhira mak kareta ruma tama ba kondisaun ka prazu leilaun no oinsa mekanismu leilaun. No parlamentu nasional lakohi obdese ba lei ne’e, no halo fali rezolusaun ketak ida hodi regula fali sira nian kareta bele leilaun rasik. Hanesan fali rezolusaun parlamentu ninia hierarkhia a’as liu fali lei.

Se karik kareta sira ne’ebe deputadu sira sosa ne’e uza sira-nian osan rasik (koa fulan-fulan hodi sosa kareta ne’ebe sira sae, hanesan kredit), karik rezolusaun ne’e iha ninia fatin duni, maibe sosa kareta ne’e ho osan OGE ne’ebe nudar osan povu nian, maka tuir lolos ninian jestaun alienasaun tenki haktuir lei ne’ebe vigora – laos rezolusaun.

Jovens estudante sira Kritika politika gasta osan arbiru hodi Previlejia deputadu nomos governu sira a’an rasik, ne’e iha lejitimidade no legal duni. Osan ne’e povu nian, povu fulan-fulan selu taxa, direita no indireita liu husi impostu no taxa. Povu nian kosar-ben duni mak deputadu no ministrio sira uza hodi goza-ba, ne’e duni povu – liu husi estudante sira – ne’ebe iha responsabilidade ba kontrolu sosial ba politiku sira (fiskalizador), iha direitu atu kestiona no ezije utilizasaun osan ne’e. Loloos ne’e Parlamentu Nasional mak iha obrigasaun legal atu halao politika publika em-nome povu, maibe bainhira Parlamentu Nasional koptadu ona ba klase Borgueza, maka jovens intelektual sira iha obrigasaun moral ba defende povu nian interese no luta ba defende demokrasia (povu mak ukun).

Nune’e mos, sé karik sosa kareta no selu regalias hirak ne’e uza osan privadu ka partidu husi deputadu sira, mak povu laiha direitu atu kestiona. Maibe uza osan povu nian, ne’ebe fulan-fulan sira selu ba estado, depois Nai-deputadu sira deside fali ba haksolok sira-nian rasik, ne’e mak la loos tuir rejime demokratiku (husi Zeus, Aihanekhun, 16 Novembru 2022). (Asesu Youtube/Facebook https://www.facebook.com/Media1Timor Media ONE Timor)

 

Tags: akon sentimentuReinusubsidiu ba mina kareta
Media One Timor

Media One Timor

Related Posts

No Content Available
Next Post
Deskonfia Tuda Membru PNTL-FFDTL, Polisia Kaptura HP

Deskonfia Tuda Membru PNTL-FFDTL, Polisia Kaptura HP

Ita nia komentariu konaba post ne'e.

TRENDING.

  • “Obrigadu Maun Boot Xanana”, Mensajen Ikus Hosi Amu Maubere

    “Obrigadu Maun Boot Xanana”, Mensajen Ikus Hosi Amu Maubere

    92 shares
    Share 37 Tweet 23
  • Nasaun 50 Partisipa Seminariu ONU C24 Iha Timor-Leste

    56 shares
    Share 22 Tweet 14
  • Lista Naran Membru IX Governu Konstituisionál

    10422 shares
    Share 4169 Tweet 2606
  • Demokrasia Iha Odamatan ‘Government Of The People No Government By The People’

    55 shares
    Share 22 Tweet 14
  • Veteranu Dudu Fila Hikas Ba Aman Maromak Nia Kadunan Santu

    53 shares
    Share 21 Tweet 13
Maiu 2025
S T Q Q S S D
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031  
« Abr    
Media ONE Timor

Ave Nicolao Lobato, Fatuhada, Dili, Timor-Leste

  • About us
  • Contact
  • Redasaun

© 2022 - All Rights Reserved. Media One Timor - Hosted by Kalohan.NET.

No Result
View All Result
  • Veranda
  • Arte
  • Desportu
  • Edukasaun
  • Ekonomia
  • Justisa
  • Mundu
  • Munisipiu
  • Notisias
  • Opiniaun
  • Politika
  • Saude

© 2022 - All Rights Reserved. Media One Timor - Hosted by Kalohan.NET.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In