(Reportajen Jornalista Media ONE Timor-Mariquita Freitas)
Dili (www.mediaonetimor.co) – Hamutuk família husi uma kain 82 iha munisipiu 10 mak afeta ba dezastre naturais ne’ebé akontese tanba; anin bo’ot, rai halai, ahi han uma no família balun seluk lakon sasan uma laran nian.
Tuir relatoriu ne’ebé hato’o husi Xefe Seksaun Relasaun Externál CNOPC-Autoridade Protesaun Sivil (CNOPC-APC), Nelson Nunes Oleans ba Jornalista sira liu husi konferensia imprensa ne’ebé hala’o iha salaun APC Kaikoli, Dili, Segunda (10/2/2025) katak, dezastre naturais ne’ebé akontese ne’e akontese iha loron 03 to’o 10 Fevereiru 2025.
“Durante semana ida ne’e, iha rejiaun Timor-Leste normál. Maibé iha munisipiu balun mak akontese tipu dezastre, hodi rezulta xefe família hamutuk 82 afetadu ba dezastre naturais iha munisipiu 10. Hanesan munisipiu; Aileu, Ainaru, Bobonaru, Kovalima, Dili, Ermera, Liqiusa, Manufahi no Munisipiu Viqueque”, Nelson dehan.
Akontesementu dezastre naturais ne’ebé akontese iha kada munisipiu ho aldeia ne’ebé diferente:
- Iha Munisipiu Aileu akontese anin sobu uma tolu no ahi han uma ida. Akontesementu ne’e akontese iha Suku Fadabloku, Aldeia Likisa anin sobu komunidade nia uma i Iha Postu Aileu Villa, Suku Lahae, Aldeia Lahae, akontese ahi han komunidade nia uma ida hodi estraga at totál no afetadu sira evakua ona ba sira nia família. Iha suku Seloi Malere, Aldeia Maurusa, iha loron 04 Fevereiru 2025 akontese anin sobu uma ida.
- Iha Munisipiu Ainaru akontese rai halai iha fatin haat. Akontesementu ne’e akontese iha Postu Administrativu Maubisse, Suku Aitutu, Aldeia Lientutu rai halai hodi estraga komunidade nia uma rua no afetadu sira evakua ona ba família nia uma. Iha Suku Edi, Aldeia Hahi-Maua akontese rai halai hodi estraga komunidade nia uma ida, afetadu sira hetan de’it apoiu emerj Iha Suku Maulau, Aldeia Hahi-Mau akontese rai halai hodi estraga komunidade nia uma ida, afetadu sira hetan de’it apoiu emerjensia.
- Munisipiu Bobonaru anin sobu uma rua no rai halai iha fatin ida. Akontesementu ne’e akontese iha Postu Bobonaru, Suku Soilesu, Aldeia Soilesu akontese rai halai no estraga komunidade nia uma ida, afetadu sira evakua ona ba familia nia uma. Postu Kailaku, Suku Atudara, Aldeia Biateho akontese anin boot halo ai tohar hodi estraga komunidade nía uma ida, uma refere hetan deit apoiu emerj Suku Meligo, Aldeia Bere Leu akontese anin sobu komunidade nia uma ida.
- Munisipiu Kovalima akontese ahi han uma ida no anin sobu uma rua. Akontesementu ne’e akontese iha Postu Suai Villa, Suku Kamanasa, Aldeia Fatisi akontese ahi han komunidade nia uma i Postu Fatululik, Suku Taroman, Aldeia Holba akontese anin sobu komunidade nia uma ida. Suku Taroman, Aldeia Fatuloro akontese anin sobu komunidade nia uma ida.
- Munisipiu Dili dezastre natirais akontese husi anin sobu uma rua no ahi han uma ida. Akontesementu ne’e akontese iha Postu Dom Aleixo, Suku Bairopite, Aldeia 5 de Outobro akontese anin boot hodi rejulta ai hanehan komunidade nia uma i Suku Komoro, Aldeia Ramelau Delta 1 akontese ahi han komunidade nia uma ida, afetadu sira hetan deit apoiu emerjensia tamba uma estadu. Iha Postu Vera Cruz, Suku Villa Verde, Aldeia Matua akontese anin sobu komunidade nia uma ida, afetadu sira hetan de’it apoiu emerjensia.
- Iha Munisipiu Ermera anin sobu uma ualu kedas. Akontesementu ne’e akontese iha Postu Hatulia ‘B’, Suku Lisapat, Aldeia Tataulo akontese anin boot hodi rejulta ai tohar hanehan komunidade nia uma i Nafatin Postu Ermera, Suku Ponilala, Aldeia Kotaheu akontese anin sobu komunidade nia uma ida no afetadu sira evakua ona ba vijiñu nia uma. Suku Lequimea, Aldeia Lequimea akontese anin sobu uma ida, no evakua ba vijiñu nia uma. Suku Lihu, Aldeia Celmepun akontese anin sobu uma rua, Suku Riheu, Aldeia Gomhei akontese anin sobu uma ida. Postu Ermera, Suku Taraku, Aldeia Lageuku akontese anin sobu komunidade nia dapur ida maibé hetan deit apoiu tamba ahi sunu estraga aihan deit. Nafatin sei iha Suku Taraku, Aldeia Datuleo akontese anin sobu komunidade nia uma ida.
- Munisipiu Liqiuça anin sobu uma hitu no rai halai iha fatin rua. Akontese iha Postu Bazartete, Suku Lauhata, Aldeia Pisu akontese anin sobu komunidade nia uma ida. Suku Maumeta, Aldeia Darmudapu akontese anin sobu komunidade nía uma i Suku Fahilebu, Aldeia Tuhílu Leten, akontese anin sobu komunidade nia uma ida no tama kategoria aat km’an no mos família afetadu evakua ona ba familia sira nia uma. Suku Fahilebu, Aldeia Fatunesu akontese anin sobu komunidade nia uma ida no tama kategoria át totál família afetadu evakua ba família besik sira nia uma. Suku Lauhata, Aldeia Pisu kra’ik akontese anin bo’ot halo ai monu hanehan nia uma ida afetadu sira hetan de’it apoiu emerjensia. Nafatin husi Postu Liquiça, Suku Darulete, Aldeia Carulema akontese anin sobu komunidade nia uma rua no uma ida tama kategoria át totál no ida tama kategoria át km’an no mos familía afetadu sira evakua ona ba família sira nia uma. Iha Suku Dato, Aldeia Hekar akontese rai halai sobu uma ida halo uma nain deside muda hela fatin tamba labele hela ona. Hanesan mos iha Suku asumanu, Aldeia Kirlelo akontese rai halai sobu uma ida halo uma nain deside muda hela fatin tamba labele hela ona.
- Munisipiu Manufahi anin sobu uma ida de’it no ahi han uma Akontesementu ne’e akontese iha Postu Same, Suku Holarua, Aldeia Rusu akontese anin sobu komunidade nia uma ida. Suku Betano, Aldeia Be’e Meta akontese ahi han uma ida daun-daun ne’e afetadu sira evakua ona ba família nia uma. Postu Turiskai, Suku Caimauk, Aldeia Rai Letek akontese ahi han uma ida kauza husi sirkuitu eletrisidade.
- Iha Munisipiu Viqueque Postu Ossu, Suku Ossurua, Aldeia Uaibobo akontese anin sobu komunidade nia uma i Postu Uatu-Lari, Suku Matahoi, Aldeia Tatilari akontese anin sobu uma ida no família afetadu evakua ona ba família nia uma.
- Munisipiu Lautem, Postu Lospalos, Suku Home, Aldeia Lilapuhu akontese anin boot hodi sobu komunidade nia uma i Iha Postu Iliomar, Suku Caenlio, Aldeia Maluhira akontese anin boot hodi sobu komunidade nia uma ida familia afeitadu sira daun-daun ne’e evakua ona ba vijiñu nia uma.
Katak Nelson, komandu APC iha munisipiu hamutuk ho parseiru relevante fornese ona asistensia emerjensia ba família afetadu sira mak hanesan ai-han no laos ai-han (food item&Non-food Item). Komandu operasionál APC iha munisipiu sira sei kontinua halo hela levantamentu detaillus kona-ba sasán ne’ebé hetan estragu no lakon. (Asesu Youtube/Facebook https://www.facebook.com/Media1Timor Media ONE Timor)
Ita nia komentariu konaba post ne'e.