(Reportajem Estajiada Media ONE Timor/Marquita-Teotonia )
Dili (mediaonetimor.co) – Istória maka dignifika nasaun ida-idak ho ninia ema sira, liu husi idak-idak nia istória. Nune’e presiza hakerek hodi rai hela ba jerasaun kontinuador sira, hodi hotu-hotu bele komungga patriotizmu no nasionalizmu para labele monu arbiru ba inimigu sira.
Haktuir Prezidente Repúblika Jose Ramos Horta, Reformadu Letnan Jeneral Lere Anan Timur, Komandante José Ernesto Dudu no Magnifiku Reitor UNTL Dr. Joao Martins iha sira nia deskursu bainhira halo lansamentu livru ho tema ALUTA kontinua, iha Kampus Sentral UNTL Kaikoli Dili, Sesta, ( 09 /06/2023).
Tuir Pezidente Repúblika José Manuel Ramos Horta katak, lansamentu livru Kona-ba funu na’in sira ninian, ho luta ne’ebé kontribui ba referendu, liu-liu ba restaurasaun independensia durante tinan 24 nia laran sai hanesan marka istória ida ba Nasaun no povo Timor Leste.
” Istória sai hanesan dignidade povu no nasaun ninian, tanba istória importante tebes ba nasaun no ba Jerasaun foun sira atu bele hatene kona- ba luta na’in sira nia istoria” hatete PR Horta.
Aliende ne’e moos Reformandu Letnan Jenerál Lere Anan Timor haktuir, istoria importante ba identidade nasaun ida. Ba povu ida. Nasaun no ema ida maka laiha istória, la iha klamar. Tanba, istória maka halo diferensia entre ema ida ho ema seluk.
“Istória maka komprova katak Ita ema rasionál, diferente ho animál ne’ebé irasionál. Istoria maka hatuur dignidade ba ema ida-idak nian. Ita ema Timoroan ida-ida ho ninia luta la hanesan”, katak Letnan Jenerál Lere.
Haktuir Lere ne’ebé hakotu pozisaun nu’udar Komandante forsas armadas F-FDTL iha loron 28 Janeiru 2022 ne’e katak, agora laos tempu atu konta istória. Maibé tempu atu hakerek istória. Maibé, veteranus barak maka hakerek ona sira nia istoria hodi rai ba jereasaun tuir mai.
Letnan Jenerál Lere husu ba partisipante sira ne’ebé maioria dosente kampus ne’e atu komungga nafatin patriotizmu no nasionalizmu. “Intelektual sira iha ne’e, imi maka futuru nasaun nian. Imi maka sei kaer kuda talin rai Timor Lorosa’e nian”, katak Letnan Jenerál Lere hodi hatutan.
Maibé nu’udar futuru nasaun nian maka laiha patriotizmu. No laiha nasionalizmu, maka imi nia ukun sei monu. Ita nia nasaun sei monu. Forsa intelektuál sira nian nasionalizmu no patriotizmu maka istória.
Hateten Jeneral Lere hodi konta istória funu durante tinan 24 iha ailaran katak, hotu-hotu nu’udar Falintil. Kaer kilat. Maibé…….la hanesan. Maske nune’e Falintil hotu-hotu nia prinsipiu maka funu para ba to’o ukun rasik an.
“Imi sira tuur iha ne’e, aban bain rua balun sei sai Prezidente Repúblika. Balun seluk sei sai Primeiru Ministru, Ministru no balun moos sei sai deputadu. Nune’e presiza liu maka patriotizmu no nasionalizmu. La’os hanesan agora, barak maka tau importante liu ba; kadeira-osan, osan-kadeira”, Letnan Jeneral Lere subliña.
Ligasaun ho livru ne’ebé hakerek kona-ba Komandante Falintil Rejiaun IV, Ernesto Fernandes Dudu nia moris durante luta mai to’o membru Parlamentu Nasionál Letnan Jenerál Lere husu ba intelektuais sira lee para haforsa patriotizmu no nasionalizmu.
Se ohin loron maka la hekerek istoria, maka aban bain rua sei perturba istoria maka aban bain rua. Maka aban bain rua ami sai ona traidor maka sira ne’ebé uluk sai traidor sei sai traidor at liutan.
Konta ninia istoria iha ailaran no sira ne’ebé halo glandestin iha nasaun liur. Katak Lere, istoria maka pas parte husi vida nasaun ninian. Ida ne’e maka baze ba nasaun no estadu nia moris. Ne’e maka diferente entre nasaun ida ho nasaun seluk iha ninia istoria. Funu hotu-hotu halo maibé halo la hanaesan. Uluk ami iha ailaran hotu-hotu kaer kilat. Hotu-hotu Falintel, maibé halo funu la hanesan. Maibé hotu-hotu fo nia kontribuisaun.
Iha glandestin ninia moos hanesan, balu halo jogu rua-rua. Kuanfiansa inimigu, kunfiansa Falintil. Katak Lere nia senti sokadu kuandu ema Kritika veteranus. Liu-liu kritiku kona-ba prinsipiu. Maka ukn rasik aan. Maibé Kritika kona-ba kroupsaun ne’e sei de’it bele halo Kritika ne’e.
Tanba ne’e maka husu ba universidade sira =, universidade tenki prepara Timoroan para atu sai ema no sai matenek para kaer rasik nia kuda talin. Kuda kontinua istoria ne’ebé moruk teb-tebes.
Iha fatin hanesan pesoál biografia livru ninian Komandante Dudu deklara, livru ne’e hakerek para atu rai hela ba jerasaun foun hodi sai hanesan istoria ida kona- ba rai ida ne’e mós ba heroi sira ne’ebé mate tanba atu defende RDTL nia ukun an.
Iha biban ne’e mós Magnifiku Reitor UNTL João Martins haktuir, livru ida ne’e hakerek kona ba vida komandante Dudu ninian ne’ebé ho titulu “A Luta Kontinua” hamutuk kapitulu sanulu ne’ebe ko’alia Kona- ba hahu husi soldadu Falenti ba to’o iha Parlamentu, maske komandante Dudu ema ne’ebé la eskola maibé hatene dirije soldadu sira funu hasoru inimigu.(Asesu Youtube/Facebook https://www.facebook.com/Media1Timor Media ONE Timor)
Ita nia komentariu konaba post ne'e.