JENEBRA (www.mediaonetimor.co) – Nu’udar prontidaun hodi simu responsabilidade no oportunidade sai membru ba Organizasaun Mundiál Komérsiu (OMK) nian maka Governu Timor-Leste (TL) submete ona protokolu adezaun no instrumentu aseitasaun akordu subsídiu peska nian.
Tuir komunikadu imprensa ne’ebé Redasaun Media ONE Timor simu iha loron Segunda, (22/07/2024) husi Gabinete Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór ba Asuntu Ekonómiku, no Ministru ba Turizmu no Ambiente (VPM-MKAEMTA), Francisco Kalbuadi Lay hatete, Governu TL ho haksolok hato’o submisaun protokolu adezaun no instrumentu aseitasaun kona-ba akordu subsídiu peska nian ba OMK iha Jenebra, Suisa.
“Ida-ne’e nu’udar pasu istóriku ida ba nasaun hodi loke dalan ba Timor-Leste sai membru ofisiál OMK nian ne’ebé sei hala’o iha loron 30 fulan Agostu tinan 2024 ne’e”, katak VPM-MKAEMTA Kalbuadi iha nia intervensaun bainhira intrega dokumentu ne’e iha loron 22 Jullu 2024, iha Jenebra, Suisa.
VPM-MKAEMTA Kalbuadi ne’ebé reprezenta Governu TL hato’o apresiasaun klean ba kontribuisaun entidades sira hotu ne’ebé envolve iha prosesu ne’e. Tanba, tuir Kalbuady sai membru plenu OMK nian nu’udar esforsu koletivu.
“Ami nia jornada hodi sai membru plenu OMK nian nu’udar sasin ida ba ami nia esforsu koletivu. No submisaun dokumentu sira ne’e, la’ós prosesuál bain-bain. Maibé, nu’udar deklarasaun ba ami nia prontidaun hodi simu responsabilidade. No moos oportunidade sira ne’ebé sei mai hodi sai membru OMK”, Kalbuady dehan hodi hatutan.
Adezaun TL ba OMK fó esperansa hodi hasa’e ho signifikante dezenvolvimentu infraestrutura, kapitál umanu, no reforma polítika-lejislativa sira. Aliende hodi apoia moos implementasaun kona-ba reforma polítika ho; estruturadu, lejislativa no politika rai laran nian ne’ebé nesesáriu hodi kumpre kompromisu OMK nian.
Submisaun instrumentu aseitasaun kona-ba akordu subsídiu peska nian ne’ebé ratifika ona husi Parlamentu Nasionál iha loron 10 Jullu 2024 ne’e, haktuir Kalbuady, pasu ida ne’e hatudu katak TL kompromisu hodi aselera inisiativa sira hosi ekonomia azul. Reforsa moos prioridade governu nian kona-ba diversifika ekonomia nian.
Nia esplika liutan, implementasaun kompromisu OMK hodi aproveita oportunidade no apoiu hosi ninia membru sira, nu’udar parseiru dezenvolvimentu esensiál. Nune’e, bainhira TL hahú kapítulu foun OMK nian, bele kumpre kompromisiu no kontribui ho pozitivu sistema komérsiu globál.
Bainhira TL hakat ba palku komérsiu globál haktuir VP-MKAEMTA ne’e, Governu optimista katak adezaun ba OMK nu’udar katalizadór ba kreximentu ekonómiku sustentável, hodi haburas ambiente komérsiu ho nia benefísiu fahe ba ema Timoroan hot-hotu.
Ho adere ba OMK Kalbuady hatete, Governu TL komprometidu hodi rezolve dezafiu sira liuhosi esforsu kontínuasaun kona-ba reforma nesesáriu sira hanesan kapasitasaun no implementasaun polítika estratéjiku sira.
“Ida-ne’e sei prepara di’ak liután Timor-Leste nia integrasaun no kooperasaun iha ekonómia rejionál, partikularmente adezaun ba ASEAN iha tinan 2025, hodi bele partisipa iha akordu komérsiu livre iha tempu oin mai”, VP-MKAEMTA Kalbuady subliña.
Entertantu husi komunikadu imprensa ne’e esplika katak, ho plenu poderes ne’ebé atribui hosi Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão ba VP-MKAEMTA, Francisco Kalbuadi Lay hodi aprezenta protokolu adezaun TL nian ba Diretora Jerál OMK, Dr. Ngozi Okonjo-Iweala.
Sei nafatin husi komunikadu imprensa ne’e hatete, pedidu aplikasaun dahuluk TL nian hodi sai membru OMK akontese iha fulan Abril 2015. Iha loron 7 Dezembru 2016, Konsellu Jerál OMK estabelese Grupu Traballu ida hodi halo revizaun ba aplikasaun TL nian tuir Artigu XII husi akordu Marrakesh.(Asesu Youtube/Facebook https://www.facebook.com/Media1Timor Media ONE Timor)
Ita nia komentariu konaba post ne'e.