(Reportajen Asistente Editor Marcelino Tomae/Editora Suzana Cardoso)
Dili (Media ONE Timor) – Joventude rezisténsia ne’ebé fa’an sira nia vida hodi manan ukun an Soberania Nasaun Timor-Leste, tenke valoriza ho hatuur lolos ninia ístoria. Katak, muda jardin 12 Novembru Motael ba jardim Sebastião Gomes ne’ebé nia mate fatin iha ne’eba.
Prezidente komité 12 Novembru Gregoro da Cunha Saldanha alias Mouris ho sasin ba Saudozu Sebastião Gomes, Francisco Maukura iha jardim 12 Novembru Motael, Kinta Kalan, (27/10/2020) iha deskusaun komemorasaun felisimentu Sebastião Gomes ba dala-31 no dezlutu heroi Jornalista Max Tahl, sira husu atu muda jardim 12 Novembru ne’e.
Lee Notísia Relevante: Heroi Sei Moris Nafatin, Max Stahl Nia Isin Mak Mate
Tuir Prezidente Komité 12 Novembru Gregorio, see Timor oan luta to’o mate ne’e hanesan ordinariu. Ema estranjeiru ruma nia luta to’o mate, ne’e extraordinariu. Maibé, dala ruma ema estranjeiru nia naran hakerek boot liu, kompara ho Timor oan.
“Fatin ida ne’e uluk ami hakarak tau naran Jardin Sebastião Gomes. Maibé nunka atu muda. Tanba ne’e ami husu ba Xefe Estadu Jerál F-FDTL Falur Rate Laek ko’alia ba Governu hodi muda jardin ida ne’e”, ezizi Gregorio.
Objetivu troka naran ne’e katak Gregorio, hodi fó onra ba Sebastião Gomes. Tanba 12 Novembru ema hotu-hotu hatene ona. Nune’e labele nega no ignora Timor oan seluk nia partisipasaun.
Aliende ne’e katak Gregorio, troka naran jardin 12 Novembru ba fali jardin Sebastião Gomes ne’e hodi sai hanesan ístória ida ba jerasaun foun Timor oan nian. Nune’e, hotu-hotu tenki hamutuk fó tan enerjia ne’ebé boot liutan, hodi luta muda fatin ne’e merese ba fali Sebastião Gomes nia naran.
Ezizensia hanesan hato’o hosi Sasin Sebastião Gomes nian, Maukura. Nia hatete, hanesan sasin moris ne’ebé sira la’o hamutuk tenke valoriza Timor oan nia mate tanba rai TL. No Sebastião Gomes nia mate iha jardin ne’e, maka to’o mosu Masakre Santa Cruz iha loron 12 Fulan Novembru tinan 1991. Husi Masakre St Cruz ne’e, Joven liu rihun ida-resin maka; balun mate, balun lakon to’o agora la hetan no balun seluk kanek.
“Ha’u rezumu istória badak de’it ba ita nia Saudozu Sebastião Gomes. Iha tempu ne’ebá, ami mai tama hamutuk iha Igreja motael. Bainhira Ita nia Saudozu Sebastião seidauk mate. Kopasus Indonézia ba asalta ami iha Igreja. Ami nain lima hamrik iha estatua Santo António Motael, hafoin mosu konfrontu iha ne’ebá”, Maukura konta.
Esplika Maukura, iha tempu ne’ebá ema balun mai provoka sira nain lima ne’ebé hamrik iha estatua Santo António ne’e. Kolega ida ho naran Aleixo, hamrik iha oin. Martinho Gonsalves no Maun Valdenares iha kotuk. Maukura rasik hamrik iha liman sorin no Sebastião Gomes iha liman sorin seluk.
Iha momentu ne’ebá katak Maukura, sira nain lima deskuti badak hodi dehan, “Maun ida naran Aleixo dehan ba ami nain haat atu ba foti sira nia kolega ida naran Afonso mate iha Kruzamentu Jardin nia oin kedas, atu lori ba Igreja hodi sai hanesan defeza ba sira, bainhira polísia tuun halo investigasaun”, esplika Maukura hodi hatutan.
Di’ak liu ba foti mate isin ne’e hodi lori ba Igreja. See kuandu polísia mai halo investigasaun, Ita bele defeza Ita nia aan. Katak sira maka mai provoka Ita. Nune’e Sebastião Gomes organiza sira hodi ba foti mate isin ne’e.
Antes sira atu ba katak Maukura, Sebastião rasik ko’alia ba nia kolega seluk katak, “Sé maka isin mamuk lalika ba. Sé maka isin nakonu ho espiritu maka tenke ba.” Nune’e Maukura konta tan, sira la’o ba to’o mate isin ne’e. Kous tiha foin hakat ain, kopasus ida mosu hodi hakilar ho dalen Indonézia dehan, “Jangan bergerak,”. Rona tiha lia fuan ne’e, Sebastião tebe kopasus ne’e. Maibé kopasus ne’e sees aan hodi tiru Sebastião dala rua.
“Ha’u rona de’it kilat tarutu dala rua. Ha’u hateke ba Sebastião Gomes nia latan hela iha rai. Tanba koñese ho nia di’ak, ha’u ba kaer nia. Sebastião mós kaer rai depois hakotu nia iss. Hau rasik kaer fatuk baku kopasus ne’e. Maibé kopasus ne’e halai ses hodi tiru fali ami. Grasas de Deus, Maromak akompaña kilat musan hotu. Kopasus ne’e karrega fali hodi tiru. Maibé kilat la lian”, konta Maukura.(Asesu Youtube/Facebook https://www.facebook.com/Media1Timor Media ONE Timor)
Ita nia komentariu konaba post ne'e.